Poradniki

Firma CIECH Sarzyna S.A. jest jedynym producentem żywic epoksydowych na terenie Polski. Z bogatej gamy produktów zakładów Ciech Sarzyna chcielibyśmy przybliżyć kilka kompozycji żywic epoksydowych Epidian waz z odpowiednim utwardzaczem , które z pewnością okażą się pomocne przy budowie oraz naprawach jachtów i łodzi. Oczywiście na takiej samej zasadzie mogą być stosowane do naprawy innego sprzętu np. przyczep kampingowych, w modelarstwie lub po prostu w gospodarstwie domowym.

Klejenie: Epidian 5 + Utwardzacz PAC

Ta kompozycja stanowi doskonały klej do drewna, sklejki, płyt OSB i innych materiałów gdzie wymagana jest duża elastyczność spoiny np. klejenia cienkich blach, gumy, itp. Utwardzacz PAC jako jedyny możemy dawkować w szeroki m zakresie bo od 50 do 100 części wagowych na 100 części wagowych żywicy. Im więcej utwardzacza dodamy, tym otrzymamy bardziej elastyczną spoinę. Zarówno żywica jak i utwardzacz są dość gęste, nie spływają z klejonych powierzchni. Klejone elementy należy posmarować obustronnie klejem, a następnie ścisnąć i pozostawić na 24 godz. Do utwardzenia. Nadmiar kleju usunąć w fazie płynnej. Klejenie jest bardzo mocne, w większości przypadków prędzej pęknie klejony materiał niż spoina. Spoina jest w 100% wodoodporna.

Laminowania z matą emulsyjną: Epidian 53 + utwardzacz Z1, albo utwardzacz IDA

Ta kompozycja szczególnie dobrze nadaje się do laminowania zarówno nowych elementów jak i dokonywania napraw laminatu poliestrowo szklanego.  Żywica ma średnią lepkość, którą dodatkowo obniża użycie utwardzacza Z1 (12 części wagowych) lub IDA (40 części wagowych). Ponieważ żywica Epidian 53 modyfikowana jest styrenem, kompozycja ta rozpuszcza także preparację mat emulsyjnych, przeznaczonych generalnie do użycia z żywicami poliestrowymi. Ponieważ jest to najpopularniejszy typ maty dostępny na rynku, lub kiedy po prostu nie wiemy jaka posiadamy matę, wtedy optymalnym wyborem będzie opisana tu kompozycja. Mieszaniny tej można używać także do klejenia, jednak spoina będzie zdecydowanie sztywniejsza. Uwaga: Epidianu 53 nie można używać w kontakcie ze styropianem.

Laminowanie ręczne, szpachlowanie: Epidian 601 + utwardzacz Z1, albo utwardzacz IDA

Epidian 601 to chyba najbardziej uniwersalna żywica oferowana przez Sarzynę. Całkowicie transparentna, o niskiej do średniej lepkości i doskonałych właściwościach fizykochemicznych po utwardzeniu może służyć do budowy łodzi lub ich elementów z laminatu epoksydowego zbrojonego szkłem lub węglem. Doskonale nadaje się do laminowania ręcznego, a co za tym idzie również do naprawy uszkodzeń łodzi wykonanych z laminatu poliestrowo szklanego. Dodając wypełniacz np. mikrosfery możemy na jej bazie przygotować lekką szpachlówkę, albo zagęścić ja do konsystencji kitu za pomocą krzemionki koloidalnej. Dobrze nadaje się także do klejenia wszelkiego rodzaju materiałów za wyjątkiem tworzyw PE i PP.

Laminowanie z użyciem próżni, impregnacja: Epidian 6011 + utwardzacz IDA

Żywica 6011 + utwardzacz IDA dzięki swojej bardzo niskiej lepkości doskonale sprawdzi się tam, gdzie głębokie wnikanie żywicy w materiał ma kluczowe znaczenie. Idealna do procesów próżniowych jak infuzja, RTM, vacum bagging, ale także jako rodzaj impregnatu bądź tez lakieru epoksydowego do nasączania i pokrywania porowatych materiałów takich jak drewno, pianka PU, beton, itp. Żywica Epidian 6011 jest zupełnie bezbarwna i z utwardzaczem IDA daje gładką i suchą (pozbawioną tłustego nalotu) powierzchnię. Powłoka ta nie jest odporna na UV, tak więc w zastosowanych zewnętrznych powinna zostać pomalowana, albo pokryta dodatkowo kilkoma warstwami lakieru poliuretanowego.

Szybkie naprawy, praca w zimnie i wilgoci: żywica Epidian + utwardzacz TFF

Utwardzacz TFF cechuje się tym, że można pracować nim w obniżonej temperaturze do 5 st. C oraz wysokiej wilgotności, a więc np. na wilgotne lub mokre podłoże. Kompozycje z utwardzaczem TFF sprawdzą się w nieogrzewanych halach, warsztatach lub pod chmurką. Do szybkich napraw laminatu możemy używać żywic Epidian 53 i Epidian 601 dodając do nich 27 części wagowych utwardzacza TFF. Jako szybkiego kleju możemy używać żywicy Epidian 5 z utwardzaczem TFF w proporcji 26 części wagowo. Utwardzacz TFF jest dość gęsty, ma brązowy kolor, a więc zabarwia żywicę na kolor ciemnożółty oraz jest bardzo reaktywny, więc trzeba przygotowywać małe porcje, które stosunkowo szybko będziemy mogli zużyć.

Są to oczywiście tylko przykładowe sposoby użycia i kompozycje, a ograniczeniem w stosowaniu różnych kombinacji żywic, utwardzaczy wraz z innymi materiałami jest w zasadzie tylko ludzka pomysłowość.

Na koniec kilka porad:

Temperatura pokojowa: generalnie epoksydy lubią wyższe temperatury, czyli od pokojowej w górę. Zawsze możecie dodatkowo wygrzać laminat, aby przyspieszyć wiązanie i uzyskać lepszy produkt. Wyjątkiem są kompozycje z utwardzaczem TFF, których możemy używać w temperaturze od 5 st.  C.

Staranne odmierzanie:

konieczne jest dokładne odmierzanie ilości utwardzacza dodawanego do żywicy. Proporcje podawane są zwykle wagowo, wic dobrze zaopatrzyć się w małą wagę kuchenną. Dodanie zbyt dużej ilości utwardzacza nie przyspieszy reakcji, a pogorszy jakość polimery. Zbyt mała ilość utwardzacza, spowoduje że część żywicy nie spolimeryzuje.

Staranne mieszanie:

żywica i utwardzacz wymagają starannego mieszania przez ok. 1 min. Staranne nie znaczy gwałtowne, ponieważ w ten sposób napowietrzycie żywicę. Mieszać należy spokojnie wybierając całą żywicę także z zakamarków pojemnika

Nie rozcieńczać:

nie dodawajcie do żywicy żadnych rozcieńczalników w celu obniżenia jej lepkości ponieważ może to ujemnie wpłynąć na jakość polimeru. Znacznie lepszym pomysłem jest podgrzanie żywicy np. w kąpieli wodnej, wtedy stanie się ona znacznie, mówiąc potocznie rzadsza.

Małe porcje:

nie rozrabiajcie na raz dużej ilości żywicy z utwardzaczem np. 1 kg. Reakcja polimeryzacji uwalnia ciepło, które przyspiesza  utwardzanie żywicy. W ten sposób szybko możecie „zagotować” żywicę. Zacznijcie od małych porcji np. po 100 g. Dobrym pomysłem jest przelanie wymieszanej żywicy do płaskiego pojemnika np. kuwety. Znacznie wydłuży to czas do zżelowania żywicy.

Przygotowanie podłoża:

generalnie żywice epoksydowe wykazują znakomitą przyczepność do prawie każdego podłoża za wyjątkiem tworzyw PP, PE, itp. Zawsze jednak należy zwrócić uwagę na prawidłowe przygotowanie powierzchni przed klejeniem lub laminowaniem. Podłoże powinno być odtłuszczone, odpylone i zmatowione (papier gradacji 80-120).

Blusz aminowy:

na powierzchni utwardzonej żywicy może pojawić się tłusty białawy nalot potocznie zwany „przylepem”. Jest to wynik reakcji żywicy z utwardzaczem aminowym. Blusz łatwo zmywa się gorącą wodą z detergentem typu Ludwig, albo rozcieńczalnikami np. acetonem. Blusz należy usunąć przed nałożeniem kolejnej warstwy żywicy oraz przed szlifowaniem. Zastosowanie utwardzacz IDA eliminuje to zjawisko.

Brak odporności na UV:

utwardzone żywice epoksydowe pod wpływem promieni UV z czasem żółkną, a następnie brązowieją. To zjawisko ma charakter wyłącznie wizualny i nie wpływa na parametry wytrzymałości mechanicznej oraz odporności chemicznej. W celu zabezpieczenia żywicy przed żółknięciem należy ją polakierować lakierem  poliuretanowym z filtrem UV lub pomalować.

Przechowywanie:

żywicę i utwardzacz powinno przechowywać się w oryginalnych, szczelnie zamkniętych opakowaniach, w temperaturze pokojowej. Oba komponenty są trwałe i mogą być przechowywane nawet klika lat. W żywicy mogą wytrącić się białe gródki lub wręcz cała żywica może przybrać postać białej masy. Żywicę taką należy ogrzać w kąpieli wodnej i dobrze wymieszać. Powróci ona do swojej ciekłej formy bez żadnej utraty czy pogorszenia właściwości. W przypadku rozdzielenie się żywicy od zawartych w niej modyfikatorów należy całość starannie wymieszać.

Przydatne narzędzia:

z narzędzi przydatne okażą się: waga (może być kuchenna), kubki i strzykawki miarowe oraz drewniane mieszadełka do mieszania i odmierzania małych porcji, wałki do nanoszenia żywicy – najlepiej nylonowe oraz tzw. wałki szkutnicze do laminowania.

BHP:

w pracy z żywicami epoksydowymi nie zapominajcie o odzieży ochronnej: rękawice koniecznie, ochrona wzroku w przypadku laminowania powierzchni pionowych i sufitowych (chlapanie żywicy). Odzież pozwalająca uniknąć kontaktu żywicy ze skórą. Dobrze wentylowane pomieszczenie.

Mamy nadzieje, że ten krótki poradnik pomoże wam w realizacji waszych projektów szkutniczych z użyciem żywic epoksydowych Epidian.

Zestawienie żywic i utwardzaczy:

Utwardzacz Z1Utwardzacz PACUtwardzacz IDAUtwardzacz TFF
Epidian 5Kompozycja nie zalecana z uwagi na dużą różnicę gęstości komponentówKlejenie drewna i innych materiałów gdy wymagana jest elastyczna spoinaKompozycja nie zalecana z uwagi na dużą różnicę gęstości komponentówKlejenie drewna i innych materiałów w war. wilgotności, albo w niskiej temp. (do 5st. C)
Epidian 53Laminowanie z użyciem mat z preparacją emulsyjną (do poliestrów)Klejenie materiałów odpornych na styren gdy wymagana jest elastyczna spoina Laminowanie z użyciem mat z preparacją emulsyjną (do poliestrów)Klejenie materiałów odpornych na styren w war. wilgotności, albo w niskiej temp.
Epidian 601Laminowanie z użyciem tkanin rowingowych i mat proszkowychKlejenie różnych materiałów, gdy wymagana jest elastyczna spoina Laminowanie z użyciem tkanin rowingowych i mat proszkowychLaminowanie i klejenie w war. wilgotności, albo w niskiej temp. (do 5st. C)
Epidian 6011Laminowanie i saturacja podłoży gdy wymagana jest b. niska lepkość (infuzja)Kompozycja nie zalecana z uwagi na dużą różnicę gęstości komponentówLaminowanie i saturacja podłoży gdy wymagana jest b. niska lepkość (infuzja)Kompozycja nie zalecana z uwagi na dużą różnicę gęstości komponentów

Żywica i utwardzacz – proporcje, czas:

ŻywicaUtwardzaczIlość utwardzacza w g. na 100 g żywycyCzas utwardzania 100 g. w tem 20 st. C.
Epidian 5
IDA5040 min
PAC60-100
TFF2617 min
Z11233 min
Epidian 53IDA4080 min
PAC50-80
TFF2230 min
Z11060 min
Epidian 601IDA5050 min
PAC60-100
TFF2720 min
Z11340 min
Epidian 652IDA5050 min
PAC
TFF2725 min
Z1
Epidian 6011IDA5050 min
PAC60-100
TFF2420 min
Z11240 min